مقاومت میکروبی یک «همه‌گیری خاموش» است که در کمین انسان ها قرار می گیرد

به گزارش سینا رسانه روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر حدادی در این مصاحبه در تعریف مقاومت ضد میکروبی بیان داشت: مقاومت میکروبی (AMR ) زمانی رخ می دهد که باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و انگل ها دیگر به عوامل ضد میکروبی پاسخ نمی دهند، در نتیجه آنتی بیوتیک ها و سایر عوامل ضد میکروبی بی اثر و درمان عفونت ها دشوار یا غیرممکن می شود و خطر گسترش بیماری،  افزایش شدت بیماری و در مواردی خطرافزایش مرگ و میر را بهمراه خواهد داشت.

وی با اشاره به شعار سازمان بهداشت جهانی افزود: موضوع هفته جهانی آگاهی  مقاومت میکروبی  (AMR) در سال ۲۰۲۴ «آموزش دهید, حمایت کنید ,همین الان اقدام کنید» است. بنابراین با توجه به این موضوع، سازمان بهداشت جهانی، امسال از جامعه جهانی می‌خواهد تا ذینفعان را در مورد مقاومت میکروبی (AMR)آموزش دهند، از تعهدات جسورانه دفاع کنند و اقدامات مشخصی را در پاسخ به AMR انجام دهند زیرا

مقاومت میکروبی (AMR)  یک  بحران جهانی بهداشتی، اجتماعی و  اقتصادی  محسوب می شود که  اثرات قابل توجهی بر سلامت انسان ها و حیوانات، تولید غذا و محیط زیست دارد و پاتوژن های (عوامل بیماری زا) مقاوم به دارو برای همه و در همه جا یک تهدید جدی تلقی میشوند.

در واقع می توان گفت: مقاومت میکروبی «همه‌گیری خاموش» است، زیرا در کمین انسانها قرار میگیرد، در حالی که ویران می‌کند و جان افراد را می‌گیرد اما براحتی  نادیده گرفته شده و مورد بحث قرار نمی‌گیرد و از آگاهی مردم و گاهی از دید پزشکان غایب است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران استفاده نابه جا از آنتی بیوتیک ها را یکی ازعوامل  بروز مقاومت به آنتی بیوتیک دانست و بیان داشت: ظهورعوامل بیماریز‌ای مقاوم به آنتی بیوتیک نیاز به کشف و ساخت داروهای جدید که بعضا با صرف هزینه بسیار نیز همراه می باشد بدنبال خواهد داشت. لذا ماحصل مقاومت میکروبی علاوه بر شدت یافتن بیماری، افزایش طول مدت بستری وعواقب آن، افزایش هزینه مراقبت های پزشکی و درمانی نیز بهمراه دارد.

دکتر حدادی با تاکید بر پیشگیری تصریح کرد: پیشگیری از بروز عفونت ها در وهله اول، اولین خط دفاعی ما در برابر ایجاد مقاومت ضد میکروبی است. دسترسی به آب و غدا سالم، ارتقابهداشت عمومی و محیط، پوشش واکسیناسیون و دسترسی به مراقبت های بهداشتی با کیفیت می تواند از عفونت ها و گسترش مقاومت ضد میکروبی در سراسر جهان جلوگیری کند. استفاده مناسب از آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد قارچی با بهینه سازی درمان عفونت ها، اجتناب از عوارض جانبی مربوط به دارو و کاهش رشد مقاومت ضد میکروبی به بهبود نتایج بیمار کمک می کند.

 استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر مهم تلقی کردن بروز مقاومت ضد میکروبی افزود: بر اساس اعلام  سازمان جهانی بهداشت، مقاومت میکروبی به عنوان بزرگترین تهدید سلامت جهانی معرفی شده است. از این رو هر ساله از 18 الی 24 نوامبر  (مصادف با 28 آبان لغایت 4 آذر 1403) به عنوان هفته جهانی اطلاع رسانی در زمینه مقاومت آنتی میکروبیال اعلام شده است. به عبارت بهتر هفته جهانی آگاهی در مورد مقاومت ضدمیکروبی، در حقیقت یک کمپین جهانی است که هدف اصلی آن افزایش اطلاعات و آگاهی در مورد مقاومت ضدمیکروبی و انجام اقداماتی جهت کاهش بروز و گسترش عفونت های مقاوم به درمان است.

 در این هفته تلاش می شود تا آگاهی و حساسیت سیاست‌گذاران، شاغلین حرف پزشکی و همچنین عموم مردم در زمینه افزایش مقاومت میکروبی نسبت به داروهای آنتی میکروبیال افزایش یابد.

دکتر حدادی خاطره نشان کرد: یادمان باشد آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت های ویروسی مثل سرماخوردگی و آنفلوانزا و کووید جایگاهی ندارند؛  و چه بسیار بیمارانی که در طی پاندمی کووید ۱۹ توسط پزشکان، یا اطرافیانشان تحت درمان های مختلف آنتی بیوتیکی قرار گرفتند که تاثیری بر ویروس نداشتند.

وی همچنین توصیه هایی در زمینه مصرف آنتی بیوتیکها بیان داشت و گفت: توصیه متخصصین بیماری های عفونی به مردم این است که از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها خودداری کنند و بدون تجویز پزشکان صاحب نظر، هیچ آنتی بیوتیکی مصرف نکنند و برای درمان علایم و نشانه های بیماری های عفونی به جای  جست ‌و جو در اینترنت و یا توجه به توصیه های دوستان و آشنایان به پزشک مراجعه نمایند.

همچنین به همکاران پزشک به خصوص به همکاران جوان توصیه می کنیم از تجویز بی رویه آنتی بیوتیک ها خودداری کنند و هنگام تجویز صحیح آنتی بیوتیک ها در خصوص دوز و مدت مصرف نیز به بیماران آموزش کافی داده شود، چه بسیار مواردی دیده شده که بیماران یا به دلیل بهبود علایم و یا به دلیل بروز عوارض جانبی، داروها را ناکافی مصرف می کنند که نه تنها باعث بهبودی ناقص بیماری می شود بلکه در ایجاد مقارمت نیز نقش دارد .

 از طرف  دیگر مصرف ناقص دوره درمان موجب می شود افراد همیشه مقداری آنتی بیوتیک ذخیره در منزل داشته باشند و با بروز کوچکترین نشانه ای از بیماری عفونی خودسرانه  آنتی بیوتیک نامناسب مصرف کنند که نه تنها کمک کننده نبوده بلکه با تغییر شکل بیماری موجب بدتر شدن علایم و تاخیر در روند درمان ایجاد شود.

دکتر حدادی با تاکید بر تاثیر افزایش سطح آگاهی عمومی در خصوص مقاومت میکروبی عنوان داشت: در کشور ما نیز هماهنگ با دیگر کشورها، تلاش های در جهت تجویز و مصرف منطقی آنتی بیوتیک ها صورت گرفته است به نحوی که از طرق مختلف روند تجویز و مصرف آنتی بیوتیک ها و در نتیجه پیشگیری از بروز مقاومت میکروبی بهبود یابد. همچنین لازم است ضمن تاکید برآموزش به دانشجویان پزشکی، پیراپزشکی و دستیاران در برنامه های مختلف آموزشی اعم از کلاس های درس، گزارش صبحگاهی وراندهای اموزشی، برای متخصصین رشته های مختلف پزشکی در بازآموزی های مختلف یکی از مباحث ضروری تجویز منطقی آنتی بیوتیک هابا تاکید بر مقاومتهای میکروبی باشد.

 همچنین علاوه بر  نظارت بر مصرف صحیح آنتی بیوتیک ها در بیمارستان ها در سطح جامعه نیز برای آگاهی بیشتر مردم  با استفاده از کلیپ های آموزشی، مصاحبه با متخصصین مربوطه و نصب بنرهای آموزشی در سطح شهر، گام های بیشتری برداشته شود.

دکتر حدادی رمز و راز موفقیت بیشتر در زمینه آگاه سازی مقاومت میکروبی را اینگونه بیان کرد: برای کسب موفقیت در پیشگیری و کنترل مقاومت میکروبی به آنتی بیوتیک ها  در بیمارستان ها علاوه برهمکاری و حمایت همه تخصص ها و فوق تخصص های مختلف فیلد پزشکی در پایبندی به اصول آنتی بیوتیک استواردشیپ ( انتخاب صحیح آنتی بیوتیکها  با دوز و مدت مناسب،آموزش به کادر درمان و بیماران و نظارت بر مصرف آنتی بیوتیک ها) که از سالهای گذشته در این خصوص در همه بیمارستان ها سطح کشور برای مصرف آنتی بیوتیک های وسیع الطیف یا کمیاب تحت نظارت متخصصین بیماریهای عفونی و نظارت متخصصین فارماکولوزی بالینی انجام می شود، لازم است بر رعایت اصول کنترل عفونت در بیمارستان مانند رعایت بهداشت دست ها توسط کادر درمان، جداسازی بیماران مبتلا به عفونت های مقاوم، ضد عفونی صحیح محیط وگندزدایی و استریلیزاسیون توجه ویژه ای انجام پذیرد.