قبل از شروع شیمی درمانی، اغلب افراد نگران عوارض جانبی این داروها هستند.

عوارض جانبی شایع شیمی درمانی عبارتند از : تهوع، استفراغ، ریزش مو، خستگی، افزایش احتمال ایجاد خونمردگی و خونریزی و ابتلاء به عفونت.

این نکته را همواره به خاطر داشته باشیـــد که یک بیمار تحت درمان با داروهای شیمی درمانی همه عوارض فوق را تجربه نمی کند، و برخی افراد فقط دچار عوارض جانبی بسیار مختصـــری میشوند. این عوارض، ناخوشانید اما گذرا هستند و توجه داشته باشید که این داروها می توانند موجب درمان بیماری شما شوند. پس درمان را متوقف نکنید

•  با پزشک و پرستار در مورد اینکه احتمال ابتلاء به کدام عارضه در شما بیشتر است صحبت کنید .
• گاهی پزشک شما، داروهایی را تجویز می کند کـه از ایـجـاد عـوارض شیمی درمانی پیشگیری می کنــد 

• آیا شیمی درمانی کلیه ها و مثانه را تحت تأثیر قرار می دهد؟

•  برخی از داروهای شیمی درمانی می توانند موجب تحریک مثانه شوند یا مشکلات ادراری ایجاد کنند.
• ممکن است رنگ و بوی مایع منی نیز برای مدت کوتاهی تغییر یابد. از پزشک خود در مورد اینکه آیا داروهای شما دارای چنین اثراتی هستند سؤال کنید 

 وجود این علائم را بررسی کنیــد:

•  تکـــرر ادرار
• احســاس فوریت در دفع ادرار
• ادرار قرمز رنگ یا خونی ( بعضی داروهای شیمی درمانی رنگ ادرار را تغییر می دهند ، در صورت ایجاد این وضعیت به پزشک یا پرستــار اطلاع دهیـــد )
• تب و لرز 

• نکته: به میزان کافی مایعات بنوشید، مصرف مایعات باعث تولید بیشتر ادرار شده و از ایجاد مشکلات کلیوی پیشگیری می کند. آب، آب میوه، چای، سوپ و بستنی کم چرب می توانند مایعات مصرفی شما را تشکیل دهند. (در صورتی که از رژیم خاصی پیروی می کنید، در این مورد با پزشک یا پرستار مشورت کنید )

•  زخم دهــان، لثه و حلق:

•   یکی از نکات با اهمیت در طی دورة درمان با داروهای شیمی درمانی، مراقبت صحیح از دهان است. برخی داروهای شیمی درمانی می توانند در دهان زخم ایجاد نمایند یا باعث خشکی دهان و حتی خونریزی شوند
  
  

•  این توصیه ھا برای پیشگیری از عوارض شدید به شما کمک میکند:
  

• قبل از شروع اولین دورة شیمی درمانی به دندانپزشک مراجعه کنید تا ضایعات احتمالی دهان و دندان شما را ترمیـــم کنـــد.
• بعد از خوردن هر وعده غذا، دندانهایتان را با مسواک نرم و به آرامی مسواک بزنید
• از محلول جوش شیرین برای شستشوی دهان استفاده کنید.
• در صورت ایجاد زخم در دهان، به پزشک یا پرستار اطلاع دهید، ممکن است شما به درمان طبی نیاز داشته باشیــد 

•  اگر زخمهای دهانی دردناک دارید و این زخم ها مانع غذا خوردن شما هستند، نکات زیر را به کار ببرید:

• غذاهای خنک مصرف کنید. غذاهای داغ یا گرم می تواند موجب تحریک بافت حساس دهان شود.
• از مواد غذایی نرم و آبکی مانند بستنی، میوه های نرم مانند موز، پوره سیب زمینی، تخم مرغ آبپز، سوپ استفاده کنیـــد
• از مصرف مواد غذایی محرک، غذاهای اسیدی مانند گوجه، آب پرتقال، غذاهای شور و تند و غذاهای خشک پرهیز کنیـــد 

• اگر زخمهای دهانی دردناک دارید و این زخم ها مانع غذا خوردن شما هستند، نکات زیر را به کار ببرید :

• مایعات فراوان بنوشــید.
• قطعات یخ یا آب نبات بمکیــد.
• از آدامس های فاقد شیرینی استفاده کنیـــد.
• از غذاهای نرم و صاف شده استفــاده کنید .
• از پمــاد ویتامین Aجهت مرطوب نگهداشتن لبها استفاده کنید 

•  اگر دچار مشکلات گوارشی هستید توصیه های زیر را به کار برید:

• درصورت یبوست از غذاهای نرم استفاده کنید.
• تغذیه مناسب داشته باشید. رژیم غذایی پرپروتئین استفاده کنید.
• از وعده های غذایی کم حجم و چند نوبتی استفاده کنید.
• مایعات مثل آب، چای کم رنگ، آبمیوه رقیق مصرف کنید.
• از مصرف غذاهای چرب، شور و شیرین پرهیز کنید.
• روز انجام شیمی درمانی چیزی نخورید و چند ساعت بعد از آن هـم غذای سبک میل کنید.
• در هنگام تهوع و استفراغ از خوردن خودداری کنید و سعی کنید باتماشای تلویزیون یا مطالعه کتاب ذهنتان را منحرف کنید.
• در صورت بروز اسهال به پزشک اطلاع دهید و از درمـانـهـای خودسرانه بپرهیزید 
  

•  در صورت بروز هر یک از موارد زیر به پزشک مراجعه کنیــد علایم عفونت را جدی بگیرید:
  

• تب (معمولاً اولین نشانة عفونت است)
• لرز
• تعریق
• سرفه یا تنگــی نفس
• گلو درد یا وجود زخم در درهــان
• مدفوع شل یا آبکـــی
• اشکال در ادرار کردن، افزایش دفعات ادرار یا سوزش حـیـن ادرار کــردن

•  روش های پیشگیری از عفونت:

•  شستن دستها و رعایت بهداشت مـؤثـرتـریـن راه پیشگیری از عفونت است.
• دستهای خود را قبل از غذا خوردن و بعد از اجابـت مزاج و عطسه یا سرفه خوب بشویید.
• تمام قسمتهای دست خود را از مچ دست تا سر انگشتان بشوییـد، حداقل 20تا 30ثانیه زمان مناسبی جهت شستن دستها 
• از وارد شدن صدمه به پوست بدن و مخاط دهان پیشگیری کنید.
• رعایت بهداشت دهان ضروری است. دندانهای خود را با مسواک نرم بعد از صرف غذا و قبل از خواب مسواک بزنیـــد.
• در طول روز حتما استراحت کنید. هر روز دوش آب گرم بگیرید.(دوش آب داغ می تواند باعث خشکی پوست گردد )
• از تماس نزدیک با افراد بیمار شامل کودکان مبتلا به سرخک وآبله مرغان یا بزرگسالان مبتلا به سرماخوردگی بپرهیـــزید.
• از تماس با افــرادی که به تازگی واکسن زده اند بپرهیزیـــد.
• اگر نیاز به اقدامات دندانپزشکی دارید حتماً با پزشک معالج خود در این مورد مشورت کنید و به دندانپزشک اطلاع دهیــد کـه تحت درمان با داروهای شیمی درمانی هستید.
• از حضور در اماکن شلوغ بخصوص 7تا 14روز بعد از دریـافـت داروهای شیمی درمانی اجتناب کنید.
• از ایجاد یبوست پیشگیری کنید.
• در امــاکــن عمومی از ماسک جراحی استفاده کنید 
  
  

•  ریزش مو ها:

•  به دنبال استفاده از بعضی از داروها، ریـزش موها دیده می شود. توجه داشته باشید که این عارضه گذرا اسـت و پس از خاتمه درمان و گاهی حین درمان موها شروع به رشد می کنند
  

•  توصیه های زیر به شما کمک میکند تا این عارضه کمتر شما را نگران کند:
  

• خانم ها قبل از شروع شیمی درمانی بهتر است موهـایشـان راکوتاه کنند.
• از کلاه گیس برای پوشاندن سر و از لوازم آرایش برای ابرو و مژه ریخته شده استفاده شود.
• از رنگ کردن و فر دادن موها بپرهیزید. (زیرا ریـزش مـو را افزایش می دهد)