• شیمی درمانی چیست؟

• اصطلاح شیمی درمانی امروزه به معنی، استفاده از داروهای شیمیایی خاص برای توقف رشد سلولهای غیر طبیعی و از بین بردن تومور به کار می رود به این صورت که دارو توسط گردش خون به تمام نقاط بدن حمل می گـردد و تکثیر و رشد سلولها را از بین می برد. البته درحین شیمی درمانی، بعـضـی از سلولهای سالم نیز تخریب می شوند، که به تخریب سلولهای سـالـم، عـوارض جانبی گفته می شود این سلولها اکثرا بعد از شیمی درمانی خودرا بازسازی مـی کنند و به حالت اولیه برمی گردند.دفعات و مدت زمان شیمی درمانی به نوع سرطان، اهداف درمـان، داروهـای موردمصرف و پاسخ فرد به درمان بستگی دارد.در هنگام تزریق. هرگونه تاول، خارش،گرمیو قرمزی پوست یا هرگونه مشـکـل تنفسی و درد را سریعا به پرستار اطلاع دهید.ناگفته نماند که شما دچار همه ی عوارض شیمی درمانی نخواهید شد.عوارض شیمی درمانی به شدت واکنشی که در بدن بوجود می آید بستگی دارد و بسته به نوع بیماری یک یا چند تا از عوارض زیر را ممکن است تجربه کنید  

• راههای مقابله با عوارض شیمی درمانی چیست؟

خستگی:

• برای جلوگیری از خستگی حتما در روز چرت بزنید یا اسـتـراحـت کوتاه مدت داشته باشید.
• به پیاده روی کوتاه مدت بپردازید یا تمرینات بدنی سبک تری که امکـان پذیراست انجام دهید.
• به هراندازه که می توانید غذا بخورید و مایعات زیاد بنوشید.
• درمیان گذاشتن احساس تان به دیگران، می تواند تحمل خسـتـگـی را ساده ترنماید.
• مقدار کافئینی را که می نوشید محدود کنید
• اجازه بدهید بخشی از کارهایی را که معمولا انجام می دهید دیگران انجـام دهند
• هنگام تغییرو ضعیت مثلا از خوابیده به نشسته به آرامی عمل کنید.
• سعی کنید آرام باشید و با خواندن کتاب، گوش دادن به موسـیـقـی آرام،تماشای فیلم مورد علاقه خود را سرگرم کنید

• عفونت:

• نشانه های عفونت را بشناسید و بلافاصله به پزشک اطلاع دهید. مانند:تب بـالای 38درجه، لرز، تعریق شبانه، اسهال شدید، یبوست شدید، شکم درد، تکرر و یـا سوزش ادرار، سرفه شدید و گلودرد 
  
• دستها را با آب و صابون بشویید. قبل از صرف غذا و قبل و بعد از اجـابـت مزاج
• در طول دوره شیمی درمانی، از معاشرت های اجتماعـی غـیـر ضـروری خودداری کنید بخصوص از معاشرت با افرادی که بیماری مسری مـانـنـدسرماخوردگی، آنفولانزا، سرخک و آبله مرغان ... دارند دوری کنید.
• سعی کنید به مکانهای شلوغ مانند سینما، اتوبوس، مترو، استخرو ... نروید.
• از تماس با افرادیکه اخیرا واکسنهای ویروسی زنده مانند آبله مرغان—فلـج اطفال دریافت کرده اند دوری کنید.
• گوشه ناخنهایتان را با دندان نکنید بلکه سوهان بکشید و یا با احتیاط بـا ناخن گیر بگیرید.
• مراقبت باشید تا وقتی از قیچی، سوزن یا چاقو استفاده می کنید به خودتان صدمه نزنید.
• برای شیو موهای زائد، ازریش تراش برقی به جای تیغ استفاده کنید.
• از خوردن میوه، سبزیجات خام و نپخته مانند سبزی خوردن، کاهو، کلم وتوت فرنگی و غذاهای مانده، رستورانی و تخم مرغ خام خودداری کنید.
• تخم مرغ و گوشت را کاملا پخته و مصرف نمایید.
• از نگه داری گل و گیاه طبیعی، آکواریوم و قفس پرنده و حیوانات خانگی دراتاق خود، خودداری کنید
• بهداشت دهان رارعایت کنید.
• جوشهارا را فشار ندهید و نخارانید.
• روزانه چندین بار پنجره اطاق را بازکنید تا هوای تازه و تمیز را تنفس کنید.
• هرروز دوش آب گرم بگیرید و اگر پوستتان خشک شده یا ترک خورده از لوسیون وروغن برای نرم کردن و تسکین پوست استفاده کنید.
• هنگام انجام برخی از کارها و تمیزکردن کودکان از دستکش استفاده کنید.
• قبل از تزریق هرگونه واکسن یا مصرف هردارو با پزشک خود مشورت کنید.
• لباس ها و ملافه ی خود را جداگانه شستشو نمایید.
• پس از هر بار اجابت مزاج با دقت نشیمنگاه خود را بشویید و در صورت سوزش به پزشک اطلاع دهید

• مشکلات لثه و گلو

• شیمی درمانی موجب افزایش پوسیدگی دندان می شود. بنابراین قبل از شروع شیمی درمانی جهت ترمیم پوسیدگی به دندانپزشک مراجعه کنید.
• دندانها و لثه ها را بعداز هروعده غذا مسواک بزنید.و ازمسواک نرم استفاده کنیدو این کار را به آرامی انجام دهید. دندان مصنوعی را بعد از هر وعده ی غذایی در آورده و بشویید..
• روزی چند بار با محلول آب و نمک) سرم نمکی( یا محلول رقیق جوش شیرین قرقره کنید و دهانتان را بشویید.از مصرف دهان شویه های حاوی الکل خودداری کنید. 
• یک بطری آب همراه خود حمل کنید و بطورمرتب از آن بنوشید.  •هرگونه پلاک سفید و موارد التهاب داخل دهان را به پزشک اطلاع دهید. 
• از مصرف نوشابه های حاوی الکل و کشیدن دخانیات جدا خودداری کنید.
• از خلال دندان و نخ دندان استفاده نکنید. 
• از مصرف مواد غذایی خشک و سفت مثل بیسکوییت و چیبس به علت آسیب به بافت دهان خودداری کنید.
•  اب نبات بدون قند یا تکه ی یخ، بستنی برای تسکین درد زخم های دهان استفاده کنید

• عوارض عصبی - عضلانی

• اگرانگشتان شما بی حس هستند هنگام کار با اشیای تیزو داغ یا خطرنـاک دقت کنید.
• اگرمشکلاتی مثل عدم تعادل و ضعف عضلانی دارید با دقت حرکت کنید و هنگام حرکت روی پله ها از نرده کمک بگیرید. کفش با زیر پلاستیکی بپوشید.
• در حمام از کفپوش مخصوص و دمپایی عاج دار استفاده کنید تـا لـیـز نخورید.
• کمتر رانندگی کنید چون حس ترمز در کف پا کم می شود 

• حساسیت، خارش و خشکی پوست
  

• ممکن است شیمی درمانی باعث لکه های قرمزیا کهیر در محل تزریق و خشک و کدر شدن پوست و تیره یا شکننده شدن ناخنها شود.بنابراین نکات زیـر را رعایت کنید:
• حمام داغ و طولانی مدت نگیرید. خود را باحوله ی نخی به آرامـی خشـک کنید
• از صابون و کرم های ملایم، مرطوب کننده ، وازلین یا لوسیون اسـتـفـاده کنید.
• ازبکاربردن عطرها یا لوسیونهای حاوی الکل خودداری کنید.
• درصورت بروز قرمزی، درد یا هرگونه تغییر درگوشه ناخن ها حتـمـا بـه پزشکتان اطلاع دهید.
• ازقرارگرفتن درمعرض تابش مستقیم اشعه آفتاب خودداری کـرده و از لوسیونهای ضدآفتاب یا زینک اکساید دربرابراشعه خورشید استفاده کنید 
  

• مشکلات جنسی

• قبل از شروع درمان درباره امکان ذخیره اسپرم و یا تخمک بـا پـزشـک مشورت کنید.
• درطول درمان و تا 10روز بعد از شیمی درمانی برای جلوگیری از عفـونـت ناحیه تناسلی، نزدیکی نداشته باشید.
• در صورت نزدیکی ازکاندوم و یا از سایرروش های پیشگیری استفاده کنید
• در صورت خشکی واژن با پزشک خود مشورت کنید و از مصرف خودسرانه کرم ها و لوسیون ها جلوگیری کنید (از وازلین به دلیل افزایش احـتـمـال عفونت استفاده نکنید.)
• از پوشیدن لباسهای زیرِتنگ و چسبان خودداری کنید. لباس هـای زیـر نخی، تمیز و خشک بپوشید.
• بارداری درطول شیمی درمانی توصیه نمی شود. زیرادارو به جنین آسیـب می رساند 

 تهوع و استفراغ، اسهال و یبوست

• در طول روز به جای 3وعده غذا، از 6وعده غذای کوچک ) دفعات غـذا خوردن را بیشتر، ولی مقدارش را کم کنید( استفاده کنید. غذا را خوب بجویـد تا آسان تر هضم گردد.
• به آهستگی بخورید و بنوشید.از غذاهای اشتها آور و با هضم راحـتـتـر استفاده کنید.
•  سه روز اول پس از انجام دارو درمانی سعی کنید بیشتر از گوشت سفـیـد مانند مرغ و ماهی استفاده کنید و پس از این مدت، می توان از گوشت قـرمـز به خصوص ماهیچه استفاده کرد.غذاهایی که کمی ترش و شور هستند بهـتـر تحمل می شود.
• از خوردن غذاهای خیلی شیرین، خیلی چرب، سرخ شده و پـر ادویـه خودداری کنید. 
• بعد از خوردن غذا تا 2ساعت به حالت نشسته روی صندلی اسـتـراحـت کنید و از دراز کشیدن خودداری کنید. 
• معمولا در چند روز اول بعد از شیمی درمانی دچار بی اشتهایی خواهـیـد شد توجه داشته باشید اگر غذا نخورید، باعث کاهش وزن و کاهش مقـاومـت بدن شده و بهبودی را به تاخیر می اندازد. پس اراده کنید و غـذای سـالـم بخورید.
•  ممکن است دچار اسهال شوید در صورتیکه اسهال همراه با خون و تـب نباشد، مایعات فراوان و غذاهای حاوی پتاسیم مانند موز وسیب زمـیـنـی و مرکبات مصرف کنید.
• در صورت داشتن یبوست مایعات فراوان مصرف کرده و پیاده روی کنیـد. بدون اجازه ی پزشک ملین استفاده نکنید